MRF यशोगाथा : एक फुगा बनवणारी कंपनी भारतातील सर्वात मोठी टायर उत्पादक कंपनी कशी बनली ?

MRF टायर्सचे नाव तुम्ही ऐकले असेलच एकेकाळी मद्रास रबर फॅक्टरी भारतीय बहुराष्ट्रीय टायर निर्मिती कंपनी (Tyre Manufacturing Company) आहे. ही कंपनी टायर, ट्रेड्स, ट्यूब, कन्व्हेयर बेल्ट, पेंट्स, खेळणी तसेच स्पोर्ट्स सामान आणि मोटर स्पोर्ट्सच्या उत्पादनाच्या व्यवसायात गुंतलेली आहे. एवढ्या मोठ्या प्रमाणावर व्यवसाय करणारी ही कंपनी कशी सुरू झाली, कंपनीने एवढे मोठे स्थान कसे मिळवले हे तुम्हाला माहिती आहे का…?

1946 मध्ये एमआरएफने फुगा बनवणारी कंपनी म्हणून सुरुवात केली. त्याची सुरुवात केएम मायमन मॅपिलाई यांनी केली होती. एमआरएफ सध्या खूप चर्चेत आहे. यावेळी कंपनीच्या शेअरबाबत चर्चा होत आहे. एमआरएफचा शेअर प्रथमच 1 लाख रुपयांच्या जवळ पोहोचला आहे. सध्या भारतीय शेअर बाजारातील हा सर्वात महागडा स्टॉक आहे.

MRF च्या वेबसाईटवर दिलेल्या माहितीनुसार, M Maimon Mapillai यांनी स्वातंत्र्यापूर्वी 1946 मध्ये त्याची पायाभरणी केली होती. के.एम.चे वडील देखील एक यशस्वी व्यापारी होते पण त्यांनी अतिशय कठीण परिस्थितीत कंपनी सुरू केली. असे म्हटले जाते की त्रावणकोरच्या राजाने त्यांचे वडील के.सी. मैमन मापिल्लई यांच्या स्वातंत्र्यलढ्यातील सहभागाबद्दल त्यांची सर्व मालमत्ता जप्त केली होती. अशा परिस्थितीत त्यांचा सर्व व्यवसाय ठप्प झाला. मात्र, तरीही त्यांनी हार न मानता फुगे बनवणारी कंपनी सुरू केली.

सुरुवातीला केएम स्वतः दुकानात जाऊन दुकानदारांना फुगे विकत असे. यानंतर त्यांच्या आयुष्यातला टर्निंग पॉइंट स्वातंत्र्यानंतर आला. 1954 मध्ये त्यांनी ट्रेड रबर उत्पादनाचे प्रशिक्षण घेतले. त्यानंतर त्याने मागे वळून पाहिले नाही. 1962 मध्ये, MRF ने टायर्सचे उत्पादन सुरू केले. 1964 मध्ये अमेरिकेत MRF टायर निर्यात करण्यास सुरुवात केली. यानंतर, 1973 मध्ये, देशातील पहिले रेडियल टायर सादर केले गेले. वेबसाइटवर दिलेली माहिती 2007 मध्ये कंपनीचा व्यवसाय पहिल्यांदा एक अब्ज अमेरिकन डॉलर्सवर पोहोचला होता. यानंतर 4 वर्षांत हा व्यवसाय 4 पटीने वाढला.

MRF ची सुरुवात 1940 च्या दशकात 14000 रुपयांच्या निधीतून रबर बलून कारखाना म्हणून करण्यात आली. हा खेळण्यांचा बलून कारखाना के.एम.ममेन मॅपिल्लई यांनी 1946 मध्ये मद्रासच्या तिरुवोट्टीयुर येथे एका शेडमध्ये सुरू केला होता. 1949 पर्यंत, कंपनीने लेटेक्स कास्ट खेळणी, हातमोजे आणि गर्भनिरोधक बनवण्यास सुरुवात केली. कंपनीचे पहिले कार्यालय मद्रासमधील थंबू चेट्टी स्ट्रीटवर उघडण्यात आले. या कारखान्यात 1952 मध्ये ट्रेड रबरचे उत्पादन सुरू झाले.

4 वर्षांच्या आत म्हणजे 1956 पर्यंत, MRF 50% मार्केट शेअरसह भारतातील ट्रेड रबर मार्केटचा नेता बनला होता. मद्रास रबर फॅक्टरी लिमिटेड (MADRAS RUBBER FACTORY LIMITED) हे नाव नोव्हेंबर 1960 मध्ये अस्तित्वात आले आणि 1961 मध्ये ती सार्वजनिक कंपनी बनली. यासोबतच कंपनीने मॅन्सफिल्ड टायर आणि अमेरिकेच्या रबर कंपनीसोबत तांत्रिक सहयोगही स्थापन केला. 1964 मध्ये, MRF ने बेरूत येथे आपले कार्यालय उघडले, जे परदेशात टायर निर्यात करण्याच्या दिशेने एक पाऊल होते. त्याच वर्षी ‘MRF Muscleman’ लाँच करण्यात आले. 1967 मध्ये, MRF ही US ला टायर निर्यात करणारी पहिली भारतीय कंपनी बनली.

1973 मध्ये, MRF ने नायलॉन पॅसेंजर कार टायरचे उत्पादन आणि विक्री सुरू केली. 1978 मध्ये, कंपनीने हेवी ड्युटी ट्रकसाठी MRF सुपरलग-78 टायरचे उत्पादन केले, जे त्यानंतरच्या काही वर्षांत देशात सर्वाधिक विकले जाणारे ट्रक टायर बनले. 1979 मध्ये, मॅन्सफिल्ड टायर आणि रबर कंपनीने एमआरएफमधील आपला हिस्सा विकला आणि त्यानंतर वर्षभरात कंपनीचे नाव एमआरएफ झाले.

आज MRF चे मार्केट कॅप 33,707.40 कोटी रुपये आहे. 2021 मध्ये कंपनीची विक्री 15921.35 कोटी रुपये होती, तर एकूण उत्पन्न 16128.58 कोटी रुपये होते. 2021-22 या आर्थिक वर्षात कंपनीचा महसूल 18989.51 कोटी रुपये होता. MRF ने मारुती 800 साठी टायर देखील पुरवले आहेत. आज एमआरएफ दुचाकी, ट्रक, बस, कार, ट्रॅक्टर, हलकी व्यावसायिक वाहने, रस्त्यावरील टायर आणि विमानाचे टायर तयार करते. एमआरएफच्या नावावर अनेक पुरस्कारही आहेत. कंपनी MRF Pace Foundation आणि MRF Institute of Driver Development देखील चालवते. कंपनी आज विमानांसाठी ट्यूब, बेल्ट, ट्रेड, अगदी टायर बनवते. MRF ही भारतातील एकमेव टायर उत्पादक कंपनी आहे जी सुखोई 30 MKI मालिकेतील लढाऊ विमानांसाठी टायर तयार करते. जगातील सुमारे 65 देशांमध्ये उत्पादने निर्यात केली जातात.