धक्कादायक : Amazon कंपनीने चीनच्या कम्युनिस्ट पक्षाचा अजेंडा पुढे नेण्यास केली मदत

बीजिंग – अमेरिकेतील महाकाय ई-कॉमर्स कंपनी Amazon.com ने चीनच्या सत्ताधारी कम्युनिस्ट पार्टीचा व्यवसाय वाढवण्यासाठी अजेंडा पुढे नेण्यास मदत केली आहे. कंपनीने चिनी सरकारला प्रोत्साहन देणाऱ्या संस्थेशीही भागीदारी केली आहे. परदेशी वृत्तसंस्था रॉयटर्सने दिलेल्या वृत्तात हा खुलासा करण्यात आला आहे.एजन्सीच्या अहवालानुसार, सुमारे दोन वर्षांपूर्वी अमेझॉन आपल्या प्लॅटफॉर्मवर चीनचे राष्ट्राध्यक्ष शी जिनपिंग यांच्या भाषण आणि लेखांशी संबंधित संग्रह विकत होती, तेव्हा चीन सरकारने कंपनीबाबत आदेश जारी केला होता.

चीन सरकारने आपल्या आदेशात स्पष्टपणे म्हटले आहे की ग्राहकांना त्यांच्या प्लॅटफॉर्मवर कोणत्याही प्रकारे उत्पादनाचे रेटिंग आणि पुनरावलोकन करण्यापासून थांबवावे लागेल आणि त्यांच्या प्लॅटफॉर्मवरून रेटिंग आणि पुनरावलोकन देखील काढून टाकावे लागेल.अहवालानुसार, शी जिनपिंग यांच्या पुस्तकावर नकारात्मक पुनरावलोकन आले होते, त्यानंतर चीन सरकारने हे पाऊल उचलले. रेटिंग आणि पुनरावलोकने हा कोणत्याही ईकॉमर्स वेबसाइटचा महत्त्वाचा भाग असतो, ज्याच्या आधारावर अनेक वेळा इतर ग्राहक देखील खरेदीबाबत निर्णय घेतात.

अमेझॉनला ही अट मान्य करणं कठीण असल्याचं या अहवालात सांगण्यात आलं होतं, पण तरीही चीनमध्ये त्यांनी असं केलं. सध्या, Amazon च्या चीनी वेबसाइटवर सरकारने प्रकाशित केलेले कोणतेही पुस्तक किंवा सामग्री ग्राहक रेटिंग किंवा पुनरावलोकने दर्शवत नाही. यासोबतच युजर्ससाठी कमेंटचा पर्यायही बंद ठेवण्यात आला आहे.2018 मध्ये अॅमेझॉनच्या अंतर्गत बैठकीतील एक दस्तऐवज असे सांगते की चीनमधील कंपनीचा व्यवसाय अनेक ‘मुख्य समस्यां’शी झुंजत आहे. ‘कम्युनिस्ट पक्षाच्या यशासाठी आणि ते यश टिकवून ठेवण्यासाठी वैचारिक नियंत्रण आणि प्रचार ही दोन मुख्य साधने आहेत,’ असे दस्तऐवजात म्हटले आहे.

पुढे, दस्तऐवजात असेही म्हटले आहे की, ‘हे चांगले की वाईट याबद्दल आम्ही कोणतेही मत बनवत नाही. ‘दस्तऐवजात दोन डझनहून अधिक Amazon कर्मचार्‍यांच्या मुलाखतींचा समावेश आहे जे त्याच्या चीन ऑपरेशन्समध्ये गुंतलेले आहेत. हा दस्तऐवज चीनमधील सत्ताधारी कम्युनिस्ट पक्षाचा जागतिक, आर्थिक आणि राजकीय अजेंडा पुढे नेण्यासाठी मदत करत असताना Amazon चीनमध्ये आपला व्यवसाय कसा सांभाळत आहे आणि वाढवत आहे याचे वर्णन करतो. या दरम्यान, कंपनीने चीन सरकारच्या मागण्यांकडे अनेकवेळा माघार घेतली आहे.दस्तऐवज दर्शविते की कंपनीने त्यांच्या यूएस वेबसाइट Amazon.com वर ‘चायना बुक्स’ नावाचे विशेष पोर्टल सुरू करण्यासाठी चीनच्या सरकारी प्रचार संस्थेशी भागीदारी केली आहे. या उपक्रमांतर्गत, कंपनीने 90,000 हून अधिक प्रकाशने विक्रीसाठी ऑफर केली, परंतु त्यातून कोणताही लक्षणीय नफा झाला नाही.अ‍ॅमेझॉनने हा उपक्रम नफ्यासाठी उघडला नाही असे दस्तऐवज दाखवत असले तरी, चिनी सरकारचा विश्वास जिंकण्यासाठी त्याला हे एक महत्त्वाचे पाऊल वाटले, ज्यामुळे ते आपली इलेक्ट्रॉनिक पुस्तक उपकरणे किंडल, क्लाउड कॉम्प्युटिंग आणि ई-बुक उपकरणे विकू शकतील. चीन.व्यापार व्यापार वाढवू शकतो.

या 2018 दस्तऐवजात असे म्हटले आहे की ऍमेझॉनचे ग्लोबल लॉबिंगचे प्रमुख आणि सार्वजनिक-पॉलिसी ऑपरेशन्सचे प्रमुख जय कार्नी यांनी चीनला भेट देण्याआधीच चायना बुक्समधील त्यांच्या स्टेकचे वर्णन धोरणात्मक गुंतवणूक म्हणून केले होते. ‘किंडलबाबत चीनमधील परिस्थिती अस्पष्ट आहे,’ असे दस्तऐवजात म्हटले आहे. अमेझॉनला चीनमध्ये ई-पुस्तके विकण्याचा परवाना मिळणे कठीण जात असल्याचेही सांगण्यात आले.दस्तऐवजात म्हटले आहे की, ‘चीनसह परवाना समस्या सोडवण्याचा सर्वोत्तम मार्ग चायना बुक्स प्रकल्प आहे.’ त्यात पुढे असेही म्हटले आहे की, ‘Amazon.com च्या चायना बुक्स प्रकल्पाला चीनी नियामकांमध्ये व्यापक मान्यता आणि मान्यता मिळाली आहे.’

या प्रकल्पांतर्गत चीनची पुस्तके विक्रीसाठी देण्यात आली होती, ज्यामध्ये अनेक गैर-राजकीय पुस्तके देखील होती. जसे की चिनी भाषेशी संबंधित पुस्तके, चायना फूडशी संबंधित पुस्तके, लहान मुलांची पुस्तके इ. पण त्याच वेळी त्यात अशी अनेक पुस्तके आहेत, जी चीनच्या कम्युनिस्ट पक्षाचा अजेंडा वाढवतात.एका पुस्तकाने शिनजियांग प्रांतातील लोकांच्या आनंदी जीवनाची प्रशंसा केली आहे, जेथे संयुक्त राष्ट्रांच्या तज्ञांचे म्हणणे आहे की चीनने सुमारे एक दशलक्ष उइगरांना विविध छावण्यांमध्ये नजरकैदेत ठेवले आहे.

या पुस्तकाचे नाव आहे – ‘Incredible Xinjiang: Stories of Passion and Heritage’. या पुस्तकात वारंवार नमूद केलेली ओळ म्हणजे ‘येथे वांशिकता आणि वंश ही समस्या नाही’. ही ओळ शी जिनपिंग सरकारची भूमिका प्रतिबिंबित करते, जी या प्रदेशातील अल्पसंख्याक गटांशी कोणत्याही प्रकारचे गैरवर्तन नाकारते. या पोर्टलवर अशी शेकडो पुस्तके आहेत.