या शेतकऱ्याने श्रीलंकेतून मागवली होती ‘या’ फळाची रोपे, आता बंपर कमाई मिळत आहे

दक्षिण अमेरिका, भूतान आणि स्वित्झर्लंडमध्ये उगवलेल्या ड्रॅगन फ्रूट रोपांची लागवड (Cultivation of dragon fruit plants)आता राजस्थानच्या भिलवाडामध्ये केली जात आहे. भिलवाडा येथील कोटडी उपविभागातील खजिना गावातील प्रगतशील शेतकरी रामेश्वर जाट यांनी हे केले आहे. शेतकऱ्याला श्रीलंकेतून ड्रॅगन फ्रूटची ही रोपे मिळाली. आता अडीच वर्षानंतर या झाडांना फळे येऊ लागली आहेत.

ड्रॅगन फळाची झाडे 20 वर्षे उत्पादन घेतात. सध्या बाजारात ड्रॅगन फ्रूट तीनशे रुपये किलो दराने विकले जात आहे. देशातील अनेक राज्यांमध्ये या फळाची लागवड करून शेतकऱ्यांनी चांगला नफा मिळवण्यास सुरुवात केली आहे. भिलवाडा जिल्ह्यात प्रथमच ड्रॅगन फ्रूटची लागवड करणारे रामेश्वर लाल जाट यांना पारंपारिक शेतीत मोठ्या प्रमाणात नुकसान होत होते. यानंतर रामेश्वर लाल गुजरातला गेले. येथे त्यांनी 3 वर्षांपासून ड्रॅगन फ्रूटची लागवड जवळून समजून घेतली. त्यानंतर गुजरातमधून काही रोपे आणि श्रीलंकेतून उरलेली 6000 रोपे घेऊन 2020 मध्ये त्यांनी आपल्या दोन बिघा जमिनीवर ड्रॅगन फ्रूटची लागवड सुरू केली. या दरम्यान ड्रॅगन फ्रूट लागवडीचा खर्च ₹600000 आला.

रामेश्वर सांगतो की एका झटक्यात त्याला सुमारे 15 लाख रुपयांचे उत्पादन मिळेल. तो मजबूत खांब किंवा स्तंभाच्या साहाय्याने शेतात उभा करावा लागतो. अडीच ते तीन वर्षांत एका झाडाला दरवर्षी २५ ते ३० किलो ड्रॅगन फ्रूट मिळू लागते. गुजरातमधील कच्छ नवसारी आणि सौराष्ट्र भागात ड्रॅगन फ्रूटची लागवड मोठ्या प्रमाणावर केली जात आहे. जेव्हा अडीच ते तीन वर्षे फळे येत नाहीत, तेव्हा या झाडांमधील रिकाम्या जागेत भाजीपाला आणि अननस लावून दैनंदिन खर्च भागवला जातो.(How to earn income from dragon fruit farming?).

ड्रॅगन फ्रूटपासून जॅम, आइस्क्रीम, जेली, ज्यूस आणि वाईन बनवली जाते. (Dragon fruit is used to make jam, ice cream, jelly, juice and wine.). हे एक रसाळ गोड फळ आहे जे दिसायला गुलाबी असते.ड्रॅगन फ्रूटचे जैविक नाव Hylocereus unduts असून हिंदीत त्याला Pitaya किंवा Strawberry Pear असेही म्हणतात. याच्या नियमित सेवनाने मधुमेह आणि कोलेस्ट्रॉल नियंत्रणात ठेवता येते. ड्रॅगन फ्रूटच्या लागवडीसाठी ओलसर आणि उबदार हवामान आवश्यक आहे. हिमवर्षाव क्षेत्रात त्याची लागवड करता येत नाही.

जर आपण तापमानाबद्दल बोललो, तर कमाल तापमान 40 अंश सेल्सिअस आणि किमान तापमान 10 अंश सेल्सिअस असलेल्या भागात लागवड करता येते. 7-8 PH त्याच्या लागवडीसाठी सर्वोत्तम मानले जाते. त्याची लागवड उत्तम निचरा व्यवस्था असलेल्या भागात केली जाते. त्याच्या लागवडीसाठी कमी सिंचन आवश्यक आहे. (How to take care of dragon fruit plants?). हिवाळ्यात महिन्यातून दोनदा पाणी देणे कामी येते. उन्हाळ्यात त्यांच्या झाडांना 8 ते 10 वेळा पाणी द्यावे लागते. त्याच्या लागवडीत सेंद्रिय खत सर्वोत्तम असल्याचे सांगितले जाते.