बँकेने फाटलेल्या नोटा बदलून देण्यास नकार दिल्यास काय करावे, जाणून घ्या आरबीआयचे नियम

RBI Damage Note Exchange Policy : अनेकदा बाजारपेठेत कोणतही दुकानदार फाटलेली नोट घेत नाही. त्यामुळे अशा नोटा तुमच्याकडे जमा होतात. तुम्ही बँकेत जाऊन अशा नोटा सहज बदलू शकता. काही अटी वगळता बँक तुमच्या खराब नोटा बदलून देते. रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाने (RBI बँक) यासंदर्भात एक परिपत्रकही जारी केले आहे.

RBI च्या नियमांनुसार (RBI Bank Rule), तुम्ही तुमच्या जवळच्या बँक किंवा RBI ऑफिसमध्ये जाऊन तुमच्या नोटा सहज बदलू शकता. यासाठी नोट मर्यादा निश्चित केली आहे. 1 व्यक्ती एकावेळी 20 पेक्षा जास्त नोटा बदलून घेऊ शकते. परंतु त्याची किंमत 5000 रुपयांपेक्षा जास्त नसावी. त्यामुळे बँक लगेच पैसे देईल. यापेक्षा जास्त नोट बदलून दिल्यास, बँकेला ती मिळते आणि पैसे तुमच्या खात्यात ट्रान्सफर केले जातात. 50,000 रुपयांच्या वरच्या नोटा बदलण्यासाठी बँकेला थोडा जास्त वेळ लागतो.

काही बँकांच्या एटीएममध्ये खराब नोटा वितरीत केल्याचे अनेकदा दिसून आले आहे. तुमच्यासोबतही असेच काही घडले असेल तर तुम्ही काय करावे? ज्या बँकेचे एटीएम आहे तिथे जावे लागेल. तुम्हाला संपूर्ण प्रकरण बँकेच्या शाखेला लेखी कळवावे लागेल. यासोबतच एटीएम स्लिपही दाखवावी लागणार आहे. एटीएममधून स्लिप निघत नसेल तर मोबाईलवर आलेल्या एसएमएसची माहिती द्यावी लागेल. त्यानंतरच तुमच्या नोटा सहज बदलता येतील.

तुमची नोट किती फाटली आहे त्यानुसार तुम्हाला पैसे परत मिळतात. उदाहरणार्थ, जर 2000 रुपयांच्या नोटेची 88 चौरस सेंटीमीटर असेल तर तुम्हाला संपूर्ण किंमत मिळेल. त्याच वेळी, जर 44 चौरस सेंटीमीटरचा हिस्सा असेल तर तुम्हाला अर्धे पैसे मिळतील. त्याचप्रमाणे 200 रुपयांच्या फाटलेल्या नोटेचे 78 चौरस सेंटीमीटर सुरक्षित असल्यास पूर्ण पैसे मिळतात आणि 39 चौरस सेंटीमीटर असल्यास अर्धे पैसे मिळतात.

अनेकदा बँक फाटलेल्या नोटेबाबत नेहमीच अट पाहते. जर नोट मुद्दाम फाडली असेल किंवा पूर्णपणे जळली असेल तर ती बदलली जाऊ शकत नाही. अशा नोटा आरबीआय कार्यालयातच जमा कराव्या लागतात. नोट एक्सचेंजशी संबंधित अधिक माहिती मिळविण्यासाठी तुम्ही RBI च्या हेल्पलाइन क्रमांक 14440 वर मिस कॉल देऊ शकता.