महान गुप्तहेर आरएन काओ यांनी सिक्कीमच्या विलीनीकरणात महत्त्वाची भूमिका बजावली होती
RN Kao : रामेश्वर नाथ काओ, ज्यांना आरएन काओ म्हणून ओळखले जाते, ते एक दूरदर्शी भारतीय गुप्तचर अधिकारी आणि भारताच्या गुप्तचर संस्थांचे प्रमुख शिल्पकार होते. 10 मे 1918 रोजी जन्मलेल्या काओ यांच्या योगदानाचा भारताच्या सुरक्षा आणि परराष्ट्र धोरणांवर खोलवर परिणाम झाला आहे.
काओची उल्लेखनीय कारकीर्द भारतीय पोलीस सेवेत सुरू झाली, जिथे त्यांनी उल्लेखनीय नेतृत्व आणि धोरणात्मक विचार प्रदर्शित केले. 1968 मध्ये भारताची बाह्य गुप्तचर संस्था, रिसर्च अँड अॅनालिसिस विंग (RAW) ची निर्मिती आणि पालनपोषण करण्यामागे ते प्रेरक शक्ती होते. भारताच्या राष्ट्रीय हितसंबंधांच्या रक्षणासाठी आवश्यक असलेल्या RAW ला एक शक्तिशाली गुप्तचर एजन्सी बनवण्यात काओची अंतर्दृष्टी आणि दूरदृष्टी महत्त्वपूर्ण ठरली.
त्यांच्या विवेकबुद्धी आणि समर्पणासाठी ओळखले जाणारे, काओ पडद्यामागे कार्यरत होते, संघर्ष आणि राजनैतिक आव्हानांच्या वेळी गंभीर ऑपरेशन्सचे आयोजन करत होते. व्यावसायिकता, नवकल्पना आणि खोल गुप्तचर नेटवर्कवर त्यांनी भर दिल्याने भारताला महत्त्वाची माहिती गोळा करता आली आणि विविध सुरक्षा धोक्यांना प्रभावीपणे प्रतिसाद दिला.
सिक्कीमचे भारतात विलीनीकरण करण्यात त्यांचा आणि त्यांच्या अधिकाऱ्यांचा मोलाचा वाटा होता. सिक्कीमच्या विलीनीकरणात रामेश्वर काव यांचाही मोठा वाटा असल्याचे मानले जाते. असे म्हटले जाते की काओ यांनीच इंदिरा गांधींना सिक्कीमचे भारतात विलीनीकरण करण्याची सूचना केली होती. इंदिराजींची संमती मिळाल्यानंतर, काओ यांनी हे विलीनीकरण इतक्या गुप्ततेने केले की त्यांच्या क्रमांक दोनच्या शंकरन नायरलाही याची माहिती नव्हती.
काओ सोबत 4 अधिकाऱ्यांनी चीनच्या नाकाखाली हे सत्तापालट केले. विशेष म्हणजे यावेळी चिनी सैन्य त्यावेळी सीमेवर होते. पण, भारताने 3000 चौरस किलोमीटर क्षेत्र भारतात विलीन केले आणि सिक्कीम हे देशातील 22 वे राज्य बनले.
काओ यांना घोडे पाळण्याची आणि महागडे कपडे घालण्याची खूप आवड होती. तरुणपणापासून ते घरी घोडा पाळत असत. आपल्या पगारातील अर्धा भाग घोड्याला खायला घालतो असे ते म्हणायचे. त्याची ड्रेसिंग स्टाइलही चांगली होती. त्यांचे अपवादात्मक नेतृत्व, धोरणात्मक कुशाग्र बुद्धिमत्ता आणि देशाच्या सुरक्षेसाठीचे समर्पण हे गुप्तचर व्यावसायिकांच्या पिढ्यांना प्रेरणा देत आहे. राष्ट्राच्या सार्वभौमत्व आणि हितसंबंधांचे रक्षण करण्यासाठी काओ यांचे योगदान हे बुद्धिमत्तेच्या महत्त्वाचा पुरावा आहे.