कमी वयातच मुलं होतायत Depressionचे शिकार, तुमचा लाडकाही नैराश्याकडे जातोय? असे ओळखा

जेव्हा जेव्हा नैराश्याबद्दल (Depression) चर्चा होते, तेव्हा याकडे वृद्ध लोकांचा किंवा प्रौढांचा आजार म्हणून पाहिले जाते. मुलांमध्येही नैराश्य येऊ शकते हे बहुतेक लोकांना माहीत नसते किंवा ते मान्य करायला तयार नसतात. जेव्हा मूल शांत आणि एकटे राहते तेव्हा पालकांना वाटते की ही त्याची सवय आहे, परंतु प्रत्येक वेळी असेच घडेल असे नसते. म्हणूनच तुम्हाला हे माहित असले पाहिजे की, कोणती लक्षणे पाहून तुम्हाला कळेल की तुमच्या मुलाला तुमच्या मदतीची गरज आहे आणि तो नैराश्याकडे (Cause of depression in childhood) जात आहे.

नैराश्याचे अनेक प्रकार आहेत
नैराश्याची कारणे जशी वेगळी असतात, त्याचप्रमाणे त्याचे टप्पेही वेगळे असतात. हे सौम्य, मध्यम आणि गंभीर श्रेणींमध्ये असते. मुलाची लक्षणे आणि मानसिक स्थिती यावर आधारित, मूल्यांकनाद्वारे, मूल नैराश्याच्या (Depression In Children) कोणत्या टप्प्यातून जात आहे? हे निश्चित करता येऊ शकते.

ही आहेत मुलांमधील नैराश्याची लक्षणे (Child Depression Symptoms)
मूल उदास आणि एकटे राहते
कमी बोलतो आणि जेव्हा तो बोलतो तेव्हा त्याच्या बोलण्यात निराशा दिसते
चिडचिड होते आणि विनाकारण राग येतो
झोपेचे पॅटर्न बदलतात, एकतर पूर्वीपेक्षा कमी झोपणे किंवा खूप झोपणे
अभ्यास किंवा कोणत्याही कामावर लक्ष केंद्रित करण्यात अडचण येईल
डोकेदुखी आणि पोटदुखीची तक्रार
थकवा आणि अशक्त वाटणे
आंघोळ करणे, शाळेत जाणे, गृहपाठ करणे इत्यादी दैनंदिन कामे त्याला नीट करता येत नाहीत

मुलांना नैराश्य का येते?
हा प्रश्न तुमच्या मनात नक्कीच येत असेल की, मुलांना असे कोणते टेन्शन येते, ज्यामुळे मुले डिप्रेशनच्या गर्तेत जातात? या प्रश्नाचे उत्तर एका ओळीत देता येणार नाही. कारण अशी अनेक भिन्न कारणे असू शकतात. जसे की,

आनुवंशिक
प्रसूती दरम्यान कोणतीही समस्या
गर्भधारणेदरम्यान माता शिसेसारख्या विषाच्या संपर्कात येणे
घरातील खराब वातावरण
पालकांमधील मतभेद
मूल गुंडगिरीला बळी पडते
मूल लैंगिक शोषणाचा बळी ठरते
मुलाच्या मनात काहीतरी भीती बसली आहे

मुलांच्या नैराश्यावर उपचार
मूल्यांकनानंतर मानसोपचारतज्ज्ञ मुलांमधील नैराश्याची पातळी आणि कारणे शोधण्याचा प्रयत्न करतात आणि त्यानंतर त्या आधारे मुलाला औषधांची गरज आहे की केवळ थेरपीने काम होईल? हे पाहिले जाते. योग्य उपचार मिळाल्यास मूल लवकर बरे होते.

मुल नैराश्यात गेल्यावर पालकांनी काय करावे?
मुलाला खूप प्रश्न विचारू नका
मुलाला असे वाटू देऊ नका की त्याच्यासोबत काहीतरी खूप वाईट घडले आहे किंवा घाबरण्यासारखे काहीतरी आहे.
मुलाशी प्रेमाने बोला, त्याला धीर द्या की तुम्ही त्याच्यासोबत आहात आणि सर्व काही ठीक होईल.
जोपर्यंत डॉक्टर सुचवत नाहीत तोपर्यंत मुलाच्या सुरुवातीच्या दिनचर्येत कोणतेही बदल करू नका.
मुलाशी मैत्रीपूर्ण रहा आणि त्याच्याबरोबर खेळ खेळा. जेणेकरुन त्याला तुमच्यासोबत कंफर्टेबल वाटेल आणि तुम्हाला त्याची समस्या उघडपणे सांगता येईल.