बाबो! तडा गेल्यास त्वरित नॉन-स्टिक भांडी फेकून द्या, नाहीतर नकळत पोटात प्लास्टिक जाईल आणि…
महिलांचे संपूर्ण आयुष्य स्वयंपाकघरात व्यतीत होते, असे अनेकदा म्हटले जाते. पण आजकाल बहुतेक स्त्रिया काम करत आहेत आणि त्यांचे संपूर्ण आयुष्य स्वयंपाकघरात न घालवता स्वयंपाकघरातील काम लवकर आटोपून ऑफिसला जाणे पसंत करतात. आधुनिक जीवनशैलीत वेळेचे व्यवस्थापन ही सर्वात महत्त्वाची गोष्ट आहे. अशा परिस्थितीत त्यांच्या स्वयंपाकघरात अशी स्वयंपाकघरातील भांडी असावीत, ज्याद्वारे कमी वेळात चविष्ट आणि उत्तम अन्न शिजवता येईल, याला प्राधान्य दिले जाताना दिसते. नॉनस्टिक भांडी (Nonstick Pan0 ही अपेक्षा काही प्रमाणात पूर्ण करतात. पण तुमच्या स्वयंपाकघरात ठेवलेले नॉनस्टिक तवा, पॅन किंवा कढई तडतडत नाहीत का? जर ते तडतडत असेल (Cracks In Pan) तर त्यांना ताबडतोब आपल्या स्वयंपाकघरातून बाहेर काढा. कारण त्यामुळे तुमचे आरोग्य नकळत धोक्यात येऊ शकते.
संशोधन काय सांगते?
‘सायन्स ऑफ द टोटल एन्व्हायर्नमेंट स्टडी’मध्ये प्रसिद्ध झालेल्या अहवालानुसार, या जर्नलच्या अनेक लेखकांनी खूप संशोधन केले आहे. त्यानंतर हा अहवाल तयार करण्यात आला आहे. संशोधनादरम्यान त्यांनी स्टील, लाकडी भांडी, नॉन-स्टिकमध्ये अन्न शिजवून त्याचे निरीक्षण केले. यादरम्यान, त्यांच्या लक्षात आले की, नॉन-स्टिक पॅनमध्ये (ज्यावर पूर्णपणे टेफ्लॉनचा लेप आहे) अन्न शिजवताना हे पॅन अन्नामध्ये प्लास्टिकचे 9100 छोटे कण सोडतात. या भांड्याच्या पृष्ठभागाला चुकून तडे गेल्यास या भांड्यातून अन्न खाणे तुमच्यासाठी धोकादायक ठरू शकते.
मायक्रोप्लास्टिक्स आणि नॅनोप्लास्टिक्सचे सुमारे 2,30,000 कण तुटलेल्या नॉन-स्टिक भांड्यात तुमच्या अन्नात मिसळतात आणि जाणूनबुजून किंवा नकळत तुम्ही प्लास्टिक खाता. तुम्हाला कळतही नाही आणि हे प्लास्टिक थेट तुमच्या पोटात जाते.
तुटलेल्या नॉन-स्टिक पॅनमध्ये स्वयंपाक करणे सर्वात धोकादायक का आहे?
तुटलेल्या नॉन-स्टिक पॅनमध्ये अन्न शिजवणे आपल्यासाठी किती महागात पडू शकते, याचा विचार तुम्ही क्वचितच केला असेल. या तुटलेल्या भांड्यातून पॉलीफ्लोरिनेटेड (पीएफएएस) नावाचे रसायन बाहेर येते. हे रसायन इतकं कठीण आहे की तुम्ही ते मातीत, पाण्यात, कुठेही गाडलं तरी ते कुजत नाही. ते पूर्णपणे प्लास्टिक आहे. ज्याप्रमाणे प्लास्टिक सडत नाही, त्याचप्रमाणे ते आहे तसेच राहते. यावरून तुम्ही अंदाज लावू शकता की जर ते पोटात गेले तर तुमच्या पोटात काय होईल. माहितीसाठी आम्ही तुम्हाला सांगतो की, या रसायनामुळे तुम्हाला शरीराशी संबंधित अनेक आजार होऊ शकतात. जसे की थायरॉईड, किडनीचे जुने आजार, यकृताचे आजार, कर्करोग, यामुळे वंध्यत्व आणि जन्मापासून कमी वजनाचे बाळ देखील होऊ शकते.
नोट्रे डेम विद्यापीठातील भौतिकशास्त्राचे प्राध्यापक ग्रॅहम पेस्ले म्हणतात, पीटीएफई कूकवेअरमधून प्लास्टिकचे कण टाळण्यासाठी, घरच्या स्वयंपाकींनी स्वयंपाकघरात तीक्ष्ण नसलेली पण सपाट भांडी वापरावीत. यासोबतच एक गोष्ट लक्षात घेतली पाहिजे की स्वयंपाक करताना किंवा शिजवताना भांड्याच्या पृष्ठभागावर ओरखडे पडू नयेत. ग्रॅहम पेस्ले सांगतात की भांड्यात स्क्रॅच असल्यास ते वेळेत बदला, अन्यथा ते तुमच्या आरोग्यासाठी धोकादायक ठरू शकते.
(टीप- वरील लेख सामान्य माहितीसाठी आहे. त्याचा अवलंब करण्यापूर्वी तज्ञांचा सल्ला घ्यावा. आझाद मराठी त्याची पुष्टी करत नाही)