कौमार्य गमावल्यानंतर मुलींना ‘ही’ शस्त्रक्रिया करायला भाग पाडले जात आहे
नवी दिल्ली – भारतासह जगभरातील महिलांना अनेक निषिद्धांना सामोरे जावे लागते, त्यापैकी एक म्हणजे कौमार्य (virginity). भारतात अशी अनेक प्रकरणे समोर आली आहेत जिथे लोक लग्नापूर्वी मुलीची कौमार्य चाचणी (Virginity test of girl before marriage) करून घेतात, तर पुरुषांसाठी असे कोणतेही पॅरामीटर सेट केलेले नाही. काळाच्या ओघात या गोष्टी कमी झाल्या पण त्या पूर्णपणे नष्ट झालेल्या नाहीत. अजूनही असे अनेक देश आहेत जिथे लग्नाआधी मुलींची कौमार्य चाचणी करणं अत्यंत महत्त्वाचं मानलं जातं आणि त्या आधारावर तिच्याशी लग्न करायचं की नाही हे ठरवलं जातं. आज आम्ही तुम्हाला अशाच एका देशाविषयी सांगणार आहोत, जिथे कौमार्य चाचणीच्या आधारे हुंडा घेण्याचा निर्णय घेतला जातो.
इराणमध्ये (Iran) राहणाऱ्या हजारो महिला आणि मुलींसाठी लग्नापूर्वी कौमार्य चाचणी घेणे आवश्यक आहे. ही चाचणी कोणत्याही वैद्यकीय आधाराशिवाय केली जाते. या चाचणीत अपयशी ठरलेल्या महिलांना हायमेन दुरुस्तीची शस्त्रक्रिया (Surgery) करण्यास भाग पाडले जाते. कौमार्य चाचणीत नापास झालेल्या महिलांची हत्या झाल्याचीही अनेक प्रकरणे समोर आली आहेत. कौमार्य चाचणीसाठी कोणताही वैद्यकीय आधार नाही, परंतु इराणमध्ये राहणारे लोक ही चाचणी घेण्यासाठी मुलीवर दबाव आणतात. या कौमार्य चाचणीवर इराणी महिलांचे म्हणणे आहे की, त्यांना हे चारित्र्य प्रमाणपत्र अजिबात आवडत नाही कारण त्यासाठी त्यांना एका विचित्र चाचणीतून जावे लागते. कौमार्य चाचणीसाठी क्लिनिकमध्ये गेलेल्या एका महिलेने सांगितले की, तिला इथे यायला अजिबात आवडत नाही पण कौटुंबिक दबावामुळे तिला हे करावे लागले.
इराणमध्ये राहणाऱ्या आणखी एका महिलेने सांगितले की, व्हर्जिनिटीचा पुरावा देणे म्हणजे माझ्या चारित्र्याचा अपमान (Defamation of character) आहे. हे एक प्रकारे माझ्या गोपनीयतेवर आक्रमण आणि लैंगिक छळ (sexual harassment) आहे. कौमार्य चाचणीबाबत रेडिओ फ्री युरोपशी बोलताना इराणमधील एका डॉक्टरने सांगितले की, या चाचणीसाठी मुलांवर दबाव असतो असे नाही, तर कधी-कधी मुलीचे कुटुंब या चाचणीसाठी मुलीवर दबाव टाकतात. डॉक्टरांनी सांगितले की, माझ्या निरीक्षणानुसार ९० टक्के प्रकरणांमध्ये मुलीच्या कुटुंबीयांना ही चाचणी करून घ्यायची असते. त्याचबरोबर अशी अनेक प्रकरणेही समोर आली आहेत ज्यात लग्न करणाऱ्या मुलाचा मुलीवर पूर्ण विश्वास असतो आणि तो कौमार्य चाचणीला नकार देतो. मात्र तरीही मुलीच्या कुटुंबीयांनी मुलीवर कौमार्य चाचणीसाठी दबाव टाकला.
समनेह सावदी नावाच्या महिला हक्क कार्यकर्त्याने तिच्या ताज्या अहवालात सांगितले की, अशा चाचण्या स्त्रियांवरील हिंसाचाराला प्रोत्साहन देतात ज्याची वैद्यकीय वैधता नाही. या परीक्षेमुळे महिलांच्या प्रतिष्ठेला धक्का बसतो. आपल्या समाजात अशा चाचण्या बिनदिक्कतपणे केल्या जात आहेत हे आपण सर्व जाणतो.
इराणमध्ये लोक त्यांच्या मुली आणि पत्नींना वैद्यकीय केंद्रात घेऊन जातात आणि त्यांची चाचणी घेतात. इराणच्या काही भागात कौमार्य संबंधित या प्रथा अजूनही पाळल्या जातात. या प्रथांनुसार लग्नाच्या रात्री, ज्याला सुहागरात असेही म्हणतात, मुलीच्या पलंगावर पांढरी चादर किंवा रुमाल ठेवला जातो आणि दुसऱ्या दिवशी त्यावर रक्ताच्या खुणा दिसतात का हे पाहिले जाते.
याशिवाय कौमार्य चाचणीत अपयशी ठरणाऱ्या महिलांवर हायमेन रिपेअर शस्त्रक्रिया करण्यासाठी दबाव टाकला जातो. यासाठी इराणमध्ये खूप पैसाही खर्च केला जातो. इराणमधील स्त्रीरोगतज्ज्ञ फरीमा फराहानी म्हणतात की दुर्दैवाने, ही हायमेन दुरुस्ती शस्त्रक्रिया इराणमध्ये पैसे कमवण्याचा सर्वात मोठा मार्ग बनला आहे.
हायमेन रिपेअर करताना स्त्रियांच्या प्रायव्हेट पार्टचा भाग शिवून टाकला जातो आणि जेव्हा संभोग होतो तेव्हा हा शिवलेला भाग उघडला जातो त्यामुळे रक्तस्त्राव होतो. महिलांकडून अशीच अपेक्षा असणारे बरेच लोक आहेत. परंतु येथे अंगीकारलेल्या हायमेन दुरुस्तीच्या प्रक्रियेला वैद्यकीय शास्त्रात मान्यता नाही.
लिंग संशोधक झायरा बघेर-शाद यांनी सांगितले की, कौमार्य चाचणीत अपयशी ठरणाऱ्या महिलांना अनेक वाईट परिणामांना सामोरे जावे लागते. जेव्हा एखादी मुलगी कुमारी नसल्याचे किंवा लग्नाआधी गैर-पुरुषाशी शारीरिक संबंध ठेवल्याचे आढळून येते, तेव्हा अनेक वेळा तिचा जीव घेतला जातो. आज तक ने याबाबत वृत्त दिले आहे.