CSR म्हणजे काय? यासाठी मोठ्या कंपन्या कोट्यवधी रुपये खर्च का करतात?

By Shweta Chidmalwad On Nov 5, 2023

CSR Companies: CSR म्हणजे कॉर्पोरेट सोशल रिस्पॉन्सिबिलिटी. ही एक व्यवस्थापन प्रक्रिया आहे. या अंतर्गत कंपन्या त्यांच्या व्यवसायातून नफ्याचा काही भाग सामाजिक आणि पर्यावरणाशी संबंधित कामांमध्ये खर्च करतात. CSR कायदा 2013 नुसार, सर्व मोठ्या उद्योगांना त्यांच्या एकूण नफ्यांपैकी 2% CSR वर खर्च करावा लागतो. CSR कायदा केवळ भारतीय कंपन्यांनाच लागू नाही, तर भारतात कार्यरत असलेल्या सर्व विदेशी कंपन्यांनाही लागू होतो.

एखाद्या विशिष्ट वर्षासाठी कंपनीचा CSR खर्च मागील तीन आर्थिक वर्षांच्या सरासरी नफ्याच्या 2 टक्के म्हणून निर्धारित केला जातो. CSR कायद्यानुसार, सरासरी नफ्याच्या 2% कर आधी नफा म्हणून मोजला जातो. CSR खर्चामध्ये शिक्षण, आरोग्य सेवा, पर्यावरण संरक्षण आणि व्यक्तींच्या कौशल्यावर खर्च समाविष्ट असतो. समजा एखाद्या कंपनीचा तीन वर्षांचा सरासरी नफा १०० कोटी रुपये असेल तर त्याला सीएसआर म्हणून २ कोटी रुपये खर्च करावे लागतील. हे मोठ्या उद्योगांसाठी आहे.

कंपन्या आपापल्या परीने वेगवेगळे क्षेत्र ठरवतात. त्यासाठी त्यांच्याकडून सीएसआर उपक्रमही राबविला जातो. समजा रेलिगेअर एंटरप्रायझेस नावाची कंपनी AWWA च्या सहकार्याने CSR करत आहे. त्यासाठी ती नवी दिल्लीतील आशा शाळेचे आधुनिकीकरण करण्यासाठी पैसे खर्च करत आहे. AWWA म्हणजे आर्मी वाइव्हज वेलफेअर असोसिएशन. हे लष्करी पार्श्वभूमीच्या लोकांना मदत सुनिश्चित करते. आशा शाळा भारतातील विविध शहरांमध्ये अंदाजे 1200 मुलांचे पालनपोषण करत आहे, त्यापैकी 500 मुले सध्याच्या सैनिक आणि माजी सैनिकांची मुले आहेत आणि 500 मुले नागरी पार्श्वभूमीतील आहेत.

या कंपन्या विद्यार्थ्यांना आर्थिकदृष्ट्या स्वावलंबी बनवण्याच्या उद्देशानेही काम करतात. रेलिगेअर घेतल्यास, त्यांना इंटर्नशिप आणि प्रशिक्षणाच्या संधी उपलब्ध करून देऊन हळूहळू कॉर्पोरेशनमध्ये त्यांची ओळख करून देण्याची योजनाही आखली आहे. प्रशिक्षणानंतर, रेलिगेअर भारतातील 100 हून अधिक ठिकाणी असलेल्या रेलिगेअर ग्रुपच्या कंपन्यांमध्ये नोकऱ्याही देऊ करेल.