जगभरातील दहशतवाद्यांना धडकी भरवणाऱ्या ‘मोसाद’बाबत जाणून घ्या
मोसादला (Mossad) अधिकृतपणे इंस्टिट्यूट फॉर इंटेलिजन्स अँड स्पेशल ऑपरेशन्स म्हणून ओळखले जाते, ही इस्रायलची राष्ट्रीय गुप्तचर संस्था आहे. हि संस्था गुप्त ऑपरेशन्स, माहिती गोळा करणे आणि दहशतवादविरोधी क्रियाकलापांसाठी प्रसिद्ध आहे. आज या लेखाच्या माध्यामतून आपण या संस्थेबाबत जाणून घेणार आहोत.
इस्रायलच्या स्थापनेनंतर लगेचच 1949 मध्ये मोसादची स्थापना करण्यात आली, ज्याचा प्राथमिक उद्देश माहिती गोळा करणे आणि राष्ट्राची सुरक्षा सुनिश्चित करण्यासाठी गुप्त कारवाया करणे हे होते. दहशतवादविरोधी आणि इस्रायलच्या सीमेबाहेरील गुप्त कारवाया करणे यावर मोसादचा भर आहे. राष्ट्रीय सुरक्षेसाठी असलेल्या धोक्यांवर लक्ष ठेवणे आणि त्यांचा सामना करणे, शत्रू देश आणि संघटनांची माहिती घेणे आणि इस्रायली हितसंबंधांचे संरक्षण करण्यासाठी गुप्त कारवाया देखील मोसादकडून केल्या जातात.
मोसाद त्याच्या गुप्त ऑपरेशन्ससाठी प्रसिद्ध आहे, ज्यामध्ये अनेकदा हत्या, तोडफोड आणि इतर गुप्त कारवायांचा समावेश असतो. या ऑपरेशन्स काळजीपूर्वक नियोजित केल्या जातात आणि अचूकतेने अंमलात आणल्या जातात. मोसाद अनेक हाय-प्रोफाइल ऑपरेशन्समध्ये सामील आहे. काही उल्लेखनीय उदाहरणांमध्ये ऑपरेशन रॅथ ऑफ गॉडचा समावेश आहे. 1972 म्युनिक ऑलिम्पिक हत्याकांडात सामील असलेल्या गुन्हेगारांना लक्ष्य केले. याशिवाय ऑपरेशन ऑपेरात 1981 मध्ये इराकी आण्विक अणुभट्टीवर केलेला हवाई हल्ला केला. मोसाद त्याच्या अपवादात्मक बुद्धिमत्ता गोळा करण्याच्या क्षमतेसाठी ओळखले जाते. इस्त्रायलच्या सुरक्षेसाठी महत्त्वाची माहिती गोळा करण्यासाठी मानवी बुद्धिमत्ता (HUMINT), सिग्नल इंटेलिजेंस (SIGINT), आणि सायबर इंटेलिजन्स (CYBINT) यासारख्या विविध पद्धतींचा वापर करून त्याचे एजंट जगभरात काम करतात.
मोसाद एजंटची सैन्य, गुप्तचर आणि नागरी क्षेत्रांसह विविध पार्श्वभूमीतून भरती केली जाते. एजन्सी तिच्या कठोर निवड प्रक्रियेसाठी ओळखली जाते, जे एजंटना त्यांना या क्षेत्रातील जटिल आव्हानांसाठी तयार करतात. मोसाद जगभरातील इतर गुप्तचर संस्थांशी, विशेषत: मित्र राष्ट्रांच्या, माहितीची देवाणघेवाण करण्यासाठी आणि आवश्यक असेल तेव्हा संयुक्त ऑपरेशन्स करण्यासाठी जवळून सहकार्य करते.
मोसाद प्रगत तंत्रज्ञान आणि नावीन्यपूर्णतेचा वापर त्याच्या कार्यांना समर्थन करण्यासाठी करते. यामध्ये गुप्तचर माहिती गोळा करणे आणि आक्षेपार्ह ऑपरेशन्ससाठी सायबर क्षमता, तसेच अत्याधुनिक पाळत ठेवणे आणि संप्रेषण उपकरणे समाविष्ट आहेत. कोणत्याही गुप्तचर एजन्सीप्रमाणे, मोसादला गेल्या अनेक वर्षांपासून वाद आणि टीकांचा सामना करावा लागला आहे.