Diwali 2023: पर्यावरणपूरक दिवाळी साजरी करायची असेल, तर ग्रीन फटाके ‘हा’ उत्तम पर्याय आहे

By Shweta Chidmalwad On Nov 9, 2023

Diwali 2023 Green Crackers: दिवाळीच्या सणात सर्वत्र दिव्यांची चमक पसरलेली असते. या दीपोत्सवात दिवे लावून आपल्या जीवनातील अंधार दूर करायचा आहे. पण या सणाला लोक केवळ दिवेच लावत नाहीत तर भरपूर फटाकेही जाळतात. फटाक्यांमुळे दिल्लीची गुदमरणारी हवा आणखी विषारी होऊ शकते. म्हणून, सर्वात शहाणपणाची गोष्ट म्हणजे फटाके न फोडणे. प्रदूषणाची (Air Pollution) वाढती पातळी पाहता सर्वोच्च न्यायालयानेही संपूर्ण देशात काही रसायने असलेले फटाके जाळण्यास बंदी घातली आहे. पण तुम्ही फटाके पेटवत असाल तरी हिरवे फटाके जाळण्याचा प्रयत्न करा. जर तुम्हाला ग्रीन फटाके काय आहेत हे माहित नसेल तर काळजी करू नका. ग्रीन फटाके म्हणजे काय आणि ते कसे ओळखायचे ते आम्ही तुम्हाला सांगत आहोत.

ग्रीन फटाके काय आहेत?
ग्रीन फटाके हे पर्यावरणपूरक फटाके आहेत, जे CSIR-National Environmental Engineering Research Institute (CSIR-NEERI) ने 2019 मध्ये विशेष प्रकारचे फटाके म्हणून विकसित केले आहेत, जे आकाराने लहान आहेत आणि कोणतीही राख सोडत नाहीत. या फटाक्यांना ग्रीन फटाके म्हणतात. यामध्ये डस्ट रिपेलेंट्स जोडले जातात, ज्यामुळे हवेत कमी प्रदूषण पसरते. सामान्य फटाक्यांमध्ये बेरियमचा वापर केला जातो, ज्यामुळे त्यांचे शेल्फ लाइफ वाढते, परंतु बरेच प्रदूषण होते. आपण इथे केवळ वायू प्रदूषणावर बोलत नाही, तर त्यामुळे ध्वनी प्रदूषणही होते. ग्रीन फटाके फोडल्याने वाफ निघते, ज्यामुळे प्रदूषण कमी होण्यास मदत होते. हे फटाकेही कमी आवाज निर्माण करतात, ज्यामुळे ध्वनी प्रदूषण कमी होते.

हिरवे फटाके तीन प्रकारचे आहेत – स्वास, स्टार आणि सफल.

स्वास- स्वास म्हणजे सुरक्षित पाणी सोडणारा. या फटाक्यांमधून पाण्याची वाफ बाहेर पडते, ज्यामुळे हवेत धूळ पसरू देत नाही आणि प्रदूषण कमी होते.

स्टार- स्टार म्हणजे सुरक्षित थर्माईट क्रॅकर. हे फटाके हवेत कमी प्रमाणात प्रदूषक सोडतात आणि फोडताना आवाजही कमी होतो.

सफल- याचा अर्थ सुरक्षित किमान अॅल्युमिनियम. त्यांच्या नावावरून समजू शकते की त्यांच्यामध्ये अॅल्युमिनियमचा वापर कमी आहे. ते फोडले तरी आवाज कमी होतो.

अशा प्रकारे तुम्ही ग्रीन फटाके ओळखू शकता
ग्रीन फटाके ओळखणे खूप सोपे आहे. हे फटाके CSIR NEERI च्या हिरव्या लोगोद्वारे ओळखले जाऊ शकतात. या फटाक्यांवर एक QR कोड देखील आहे, जो स्कॅन करून तुम्ही या फटाक्यांबद्दल अधिक माहिती मिळवू शकता.