लिपस्टिक आणि अंडरवेअरच्या विक्रीवरून अर्थव्यवस्था डळमळीत झाल्याचे दिसून येते, कसे ते जाणून घ्या
पुणे – अर्थव्यवस्थेचे आरोग्य जाणून घेण्यासाठी अर्थतज्ज्ञअनेक प्रकारची आकडेवारी आणि ट्रेंडची मदत घेतात. पण, तुम्हाला माहीत आहे का की लिपस्टिक आणि अंडरवेअरची (Lipstick and underwear) विक्रीहीअर्थव्यवस्थेची स्थिती सांगते? हे खरं आहे. याला लिपस्टिक इफेक्ट म्हणतात.लिपस्टिकचा परिणाम जागतिक अर्थव्यवस्थेत अनेकवेळा दिसून आला आहे. तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की जेव्हा अर्थव्यवस्थेत मंदी असते किंवा इतर काही दबाव असतो तेव्हा स्त्रियामहागड्या गोष्टींवष्टीं रील खर्च कमी करतात. परंतु, त्यांच्या बजेटवर नकारात्मक परिणाम न करता त्यांचा मूड उंचावण्यास मदत करणार्‍या गोष्टींवरष्टीं त्यांचा अधिक खर्च करण्याची प्रवृत्ती असते.लिपस्टिक ही अशीच एक गोष्ट आहे. या संकल्पनेला लिपस्टिक इफेक्ट म्हणतात.
यूएस मध्ये, जनगणना ब्युरोने किरकोळ विक्रीचे आकडे जाहीर केले. त्यानुसार जुलैमध्ये किरकोळ विक्री स्थिर राहिली आहे. याचा अर्थ महागाईचा परिणाम अमेरिकन लोकांच्या बजेटवरहोत आहे. GDP च्या दोन तृतीयांश ग्राहक खर्चाचा वाटा आहे. लिपस्टिक इफेक्ट पहिल्यांदा 2001 च्या मंदीच्या काळात प्रसिद्ध झाला. तेव्हा असे दिसून आले की अर्थव्यवस्थेची स्थिती बिकट असतानाही लिपस्टिकची विक्री वाढली होती. हे 1929आणि 1993 च्या महामंदी दरम्यान देखील दिसून आले. त्याला ‘लिपस्टिक इंडेक्स’ असे नाव देण्यात आले.
या सिद्धांतानुसार, अर्थव्यवस्थेचे आरोग्य आणि सौंदर्यप्रसाधनांची विक्री यांच्यातविपरित संबंध आहे.आता लिपस्टिकचा प्रभाव दिसत आहे. NPD विश्लेषक नतालिया बांबिझा यांच्या मते, 2022 च्या पहिल्या तिमाहीत लिपस्टिकची विक्री एका वर्षापूर्वीच्या याच कालावधीच्या तुलनेत 48टक्क्यांनी वाढली आहे. अमेरिकेसह जगातील अनेक मोठ्या देशांतील लोकांच्या बजेटवर उच्च महागाईचा परिणाम तज्ज्ञांनी केला आहे.
अंडरवेअरच्या विक्रीचा अर्थ अर्थव्यवस्थेच्या आरोग्याशीही संबंध असल्याचे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे. 2008 मध्ये अमेरिकेत मंदी आली. त्यानंतर यूएस सेंट्रल बँक फेडरल रिझर्व्हचे प्रमुखएलेन ग्रीनस्पॅन म्हणाले की, अंडरवियरच्या विक्रीतून अर्थव्यवस्थेच्या स्थितीची कल्पना येऊ शकते. ते म्हणाले की मंदीच्या काळात पुरुष नवीन अंडरवेअर खरेदी करणे बंद करतात. कारणअंडरवेअर दिसत नाही. म्हणूनच लोक दिसणाऱ्या कपड्यांवर खर्च करतात.
जेव्हा अर्थव्यवस्था मंदावते तेव्हा डेटिंग वेबसाइटची कमाई देखील वाढते. याचे कारण म्हणजे नोकऱ्या गेल्यामुळे लोकांना घरातच राहावे लागत आहे. अशा परिस्थितीत ते वेळघालवण्यासाठी डेटिंग वेबसाइट्सचा वापर करतात. 2009 मधील मार्केट क्रॅश दरम्यान Match.com चा चौथ्या तिमाहीचा नफा सात वर्षांमध्ये सर्वाधिक होता.मॉर्गन स्टॅनलेचे विश्लेषक लॉरेन शेंक म्हणाले की, या काळातही लोकांना प्रेम आणि आपुलकीची गरज असते. कठीण काळात या गोष्टींची गरज वाढते हे तुम्ही समजू शकता.