काल्पनिक नव्हे तर वास्तव आहे हे! एक असे झाड, ज्यावर उगतात ८ वेगवेगळ्या प्रकारची फळे

तुम्ही जर हरिद्वारला गेला असाल तर तुम्ही ‘पंच पल्लव’ हे नाव नक्कीच ऐकले असेल. तुमच्यापैकी अनेकांनी हे झाड पाहिले असेल. पंचपल्लवमध्ये 5 वेगवेगळ्या प्रकारच्या झाडांची पाने आणि फांद्या एकाच मुळाशी आणि देठाला जोडलेल्या असतात. पण, ज्या झाडावर एकाच वेळी 8 प्रकारची फळे येतात, अशा झाडाचे नाव तुम्ही कधी पाहिले किंवा ऐकले आहे का? असे झाड खरोखरच पृथ्वीवर आहे का? होय, असे एक झाड आहे आणि त्यावर सफरचंदापासून नाशपातीपर्यंत वेगवेगळी फळे येतात.

आठ प्रकारची फळे असलेले हे झाड फ्रूट सॅलड ट्री (Fruit Salad Tree) म्हणून ओळखले जाते. याशिवाय त्याला लिंबूवर्गीय, दगडी फळे, बहु-सफरचंद आणि बहु-नशी वृक्ष असेही म्हणतात. जर तुम्ही आत्तापर्यंत असा विचार करत असाल की आम्ही चित्रपटात दाखवलेल्या काल्पनिक झाडाबद्दल किंवा एखाद्या कलाकाराने बनवलेल्या पेंटिंगमध्ये दिसलेल्या अशा झाडाबद्दल बोलत आहोत, तर तुम्ही चुकीचे आहात. असे झाड वास्तवात आहे. इतकंच नाही तर ते तयार करणाऱ्या जोडप्यानं अनेक देशांमध्ये वितरितही केलं आहे.

ऑस्ट्रेलियन जोडपे जेम्स आणि केरी वेस्ट यांनी 1990 मध्ये मँगो फ्रूट सॅलड ट्री ही संकल्पना मांडली. फ्रूट सॅलडच्या झाडामध्ये समान प्रजातीची 6 ते 8 फळे एकाच वेळी घेता येतात. यामध्ये एकाच झाडावर सफरचंद, लिंबू, संत्री आणि केळीचे उत्पादन घेता येते. पहिला फ्रूट सॅलड ट्री फक्त ऑस्ट्रेलियातच तयार झाला. यानंतर जेम्स आणि केरी वेस्ट यांनी अनेक देशांमध्ये त्याचे वितरण केले. त्यांनी फ्रूट सॅलड ट्रीच्या तीन वेगवेगळ्या प्रजाती तयार केल्या आहेत. तिन्ही प्रजातींमध्ये एकाच वेळी अनेक प्रकारची फळे तयार होतात. त्याच्या नावावरूनच लोकांना समजते की हे असे झाड आहे ज्यावर अनेक फळे एकाच वेळी जन्माला येतात.

कोणत्या प्रजातीवर कोणती फळे?
आशियाई नाशपातीच्या अनेक प्रजाती बहु-फळ असलेल्या झाडावर एकत्र फळ देतात. तर, बहु-सफरचंद झाडावर लाल, पिवळे आणि हिरवे सफरचंद तयार होतात. ज्यामध्ये, प्लम, जर्दाळू, पीच आणि अमृतयुक्त फळे स्टॉल फळांच्या झाडावर एकत्रितपणे तयार होतात. याशिवाय मोसंबी, लिंबू, टेंजरिन, द्राक्षे आणि गोड लिंबू एकत्रितपणे लिंबूवर्गीय फळ सॅलडच्या झाडावर तयार होतात. हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की फळ सॅलडच्या झाडावर एकाच प्रजातीची विविध फळे एकाच वेळी तयार केली जाऊ शकतात. जेम्स आणि केरी वेस्ट जोडप्याच्या मते ते इथेच थांबणार नाहीत. अशाप्रकारे इतर फळांच्या सॅलडची झाडे तयार करण्याचा त्यांचा मानस आहे.

फ्रूट सॅलड ट्री कसा बनवायचा?
फ्रूट सॅलडचे झाड बियाण्यापासून झाडापर्यंंत वाढताना पाहणे हा एक अद्भुत अनुभव आहे. सर्व प्रथम, झाडाला एक बादली पाण्यात रात्रभर भिजवावे लागते. या झाडाची मुळे मोठा खड्डा करून जमिनीत बुडवली जातात. यानंतर ते वितरित केले जाते. ज्या प्रकारचे फ्रूट सॅलड ट्री बनवायचे असते, त्याच प्रकारचे खत किंवा जिप्सम मातीत मिसळले जाते. झाडाला दर सहा महिन्यांनी अत्यंत काळजीपूर्वक खत दिले जाते. त्यानंतर जमिनीतील ओलावा टिकवून ठेवण्यासाठी झाडाला आच्छादन दिले जाते. फ्रूट सॅलडच्या झाडाला पूर्ण वाढ होऊन फळे येण्यासाठी थोडा वेळ लागतो. या झाडावर पहिले फळ येण्यासाठी 9 ते 18 महिने देखील लागू शकतात.

या झाडाचे फायदे काय आहेत?
तुम्ही तुमच्या घराच्या टेरेस किंवा बाहेरील बागेत फ्रूट सॅलड ट्री देखील वाढवू शकता. हे झाड लावल्यानंतर तुम्ही वर्षभर ताज्या फळांचा आनंद घेऊ शकता. हे झाड वाढवण्यासाठी तुम्हाला जास्त जागेची गरज नाही. म्हणूनच तुम्हाला काळजी करण्याची गरज नाही. हे अगदी कमी जागेत वाढू शकते. त्याचबरोबर तुमच्या घरामागील मोकळ्या जागेत तुमच्या आवडत्या फळांची लागवड करून तुम्ही अतिरिक्त फायदे मिळवू शकता. पाश्चिमात्य जोडप्याच्या मते, या झाडाचा सर्वात मोठा दोष म्हणजे त्यावर एकाच वेळी अनेक प्रजातींची फळे लावता येत नाहीत. दुसऱ्या शब्दांत सांगायचे झाल्यास, कोय असलेली फळे केळी किंवा लिंबू सोबत फ्रूट सॅलडच्या झाडावर वाढू शकत नाहीत. वेस्ट कपल सध्या या दिशेने काम करत आहे.